Marie Sallé i La Barberina

Dziś kolejna porcja działalności dwóch tancerek doby baroku.

 Marie Sallé (1707–1756) rozpoczynała swoją karierę razem z La Camargo u słynnej Françoise Prevost i choreografa i tancerza Claude Ballon’a . (Od niego też wzięty został termin baletowy  ballon). Naukę zaczęła wcześnie i zadebiutowała w 1718 roku w przedstawieniu La Princesse Carisme.  W 1721 roku po raz pierwszy wystąpiła na scenie Opery Paryskiej. 

Marie Salle

Camargo słynęła ze swojej techniki a Sallé z kolei była wybiną aktorką. Wcieliła się w rolę męską występując w balecie Les Caractères de la Danse, razem z La Camargo. Zazdrość innych wpływowych tancerek w tym Prevost powodowały, że nie mogła rozwinąć się zawodowo w pełni. W 1725 roku z pomocą Johna Richa, Sallé wyjeżdża na występy do Londynu. Występowała w londyńskim teatrze Lincoln's Inn Fields Theatre gdzie odnosiła duże sukcesy. Występowała tam w tańcach pantomimicznych w  operze Rinaldo Haendla. W 1732 roku dostaje angaż do Covent Garden gdzie z sukcesami tańczy choreografie do różnych oper w tym w prologu Terpsichore w przerobionej operze Il Pastor fido Haendla.* Stworzyła balet Pigmalion, gdzie wystąpiła w roli Galatei. Sallé ubrana była w strój nawiązujący do strojów antycznej Grecji, miała więc rozpuszczone włosy luźno opadające na ramiona, lekki gorset (zapewne krótki albo pół – fiszbinowy). Nosiła grecką tunikę z muślinowej tkaniny założoną na lekką bawełnianą halkę a na nogach miała baletki w rzymskim stylu. Wszystko to miało sprawiać jak najwierniejsze odtworzenie greckiej epoki. 

Mademoiselle Marie Salle as the French Terpsichore, engraved by Petit

 

Marie Salle, portret XIX wieczny z wczesniejszej ilustracji do baletu Ariodante Haendla

Jej niesamowity sukces w Londynie i sława przyniosły zaproszenie na francuski dwór gdzie tańczyła dla króla i królowej ( Marii Leszczyńskiej). Na emeryturę przeszła w 1740 roku.

Marie Sallé w historii tańca jest uważana za reformatorkę tańca i kostiumu scenicznego. Jej taniec zawierał dużo elementów aktorskich w przeciwieństwie do La Camargo z którą trochę rywalizowała. Jako choreografka łączyła muzykę, kostiumy i taniec jako integralną część  przedstawienia baletowego i teatralnego. Sięgała po tematy antyczne, które stały się bardzo popularne zwłaszcza w operach Haendla.  Twierdziła, że kostium powinien odzwierciedlać realizm  granej postaci a nie ukazywać piękno tancerki czy tancerza. Dało to większa swobodę w kostiumie scenicznym, który przedtem  posiadał wymogi zwykłego ubioru co było bardzo niewygodne. Tak samo jak Camargo zamieniła ciężką suknię na szytą z lekkich powiewnych materiałów. Odrzuciła panier oraz ciężkie fiszbinowe gorsety zastępując je halkami i gorsetami pół - fiszbinowymi.

Jej pracę reformatorską będzie później  Jean Georges Noverre.

Quentin de la Tour, Marie Salle, 1741

*Il pastor fido to opera napisana przez George Frideric Handel. Po raz pierwszy napisał ja w 1712 roku a 1734 dokonał kompozytor przeróbek i ponownie wystawił w 1734. Dodany został prolog z udziałem Terpsychory, którą to właśnie tańczyła Marie Sallé. 

 

Antoine Pesne, La Barbarina, 1750

Barbara Campanini  (1721 – 1799) zwana La Barberina, była z kolei Włoszką. Urodzona w Parmie, zmarła w Barszowie, dziś nie istniejącej już posiadłości  i wsi na Dolnym Śląsku. Studiowała w Teatrze Farnese pod okiem Antonio Rinaldi Fossano, który potem był znanym tancerzem i choreografem w Petersburgu. 

 

Antoine Pesne, La Barbarina, 1745

 Barbara zadebiutowała na scenie Opery Paryskiej w 1739 roku i od razu odniosła sukces. Była znana z lekkiego wykonywania entrechat oraz szykiego wykonywania piruetów. Miała także talent aktorski.

Występowała w Londynie i w Wiedniu. W czasie powrotu do Paryża dostała zaproszenie od Fryderyka Wielkiego, pruskiego króla, który koniecznie chciał ją zaangażowac do nowo powstającej Opery Berlińskiej. Początkowo Barbara chciała przyjąć zaproszenie ale potem wycofała się prawdopodobnie pod wpływem romansu. Wściekły Fryderyk Wielki kazał ją porwać do Berlina. Nie jest pewne czy Barbara mogła mieć romans samym królem pruskim, bynajmniej musiała go jednak fascynować, skoro tak bardzo pragnął aby występowała w Berlinie. Miała bardzo wysoka gażę i w tym 5 miesięcy na odpoczynek w pracy. Barbara uzyskawszy takie uposażenie miała jednak warunek aby nie wychodzić za mąż. 

Rosalba Carriera, La Barberina, ok 1740?

A.Pesne, La Barberina

Fakt zamążpójscia oznaczał zerwanie kontraktu oraz gniew króla. I tak tez się stało. Barberina wyszła za mąż za Carl Ludwig von Cocceji – syna kanclerza Samuela  von Cocceji. Mieszkała w pałacu w Głogowie do rozwodu a później aż do śmierci w posiadłości w Barszowie. 

W Barszowie także założyła konwent dla dziewcząt ze zubożałych rodzin szlacheckich, który działał do roku 1945.  Została pochowana w kościele Św. Jana Chrzciciela  w Grodowcu . Jej ciekawe i po trosze awanturnicze życie zasługuje na dogłębną biografię, ciekawie opisaną tutaj.

Campanini doczekała się także biografii z 1910 roku gdzie zamieszone są zdjęcia jej pałacu w Głogowie i Barszowie. 

   Na zakończenie dwie filmowe prezentacje tańca z opery Acis i Galatea Haendla oraz fragmenty tańców do Muzyki na wodzie tego samego kompozytora.