 |
| Ilustracja z podręcznika T. Wilsona Analysis of Country Dancing, przedstawiająca 5 pozycji tanecznych stóp,1811 |
Jak wiadomo w
czasach młodości Chopina największą popularność święcił walc o którym już pisałam tutaj. Nie
mniej chciałam jeszcze kilka słów dodać na temat walca w samej Warszawie. KazimierzWojcicki (1807 – 1879) w swoim dziele Społeczność Warszawy w początkach
naszego stulecia, 1800 do 1830 tak
pisze na temat walca: W
ostatku wspomnieć należy o niemieckim walcu. Od roku 1797, po zaborze Warszawy
z częścią kraju przez Prusy , taniec ten coraz się rozpowszechniał. Lud naszego
miasta nazywał go sztajerem; tańczono go powoli na dwa pas. Do końca roku 1806
, dopóki nie uciekli przed Francuzami oficerowie pruscy, którzy nosili z tyłu
głowy długie herbajtle (warkocze) na końcu zdobne w kokardy wstążkowe,
tańcowali wolno, prawą ręką trzymając w pół tancerkę lewą trzymając ową
kokardę. W tak pięknej postaci przewijali się po sali wśród śmiechu i drwin
Warszawiaków. W tańcu tym jednak upodobał sobie nasz ogół i przyswoił go sobie
z ta oczywiście zmianą, że tańczył go prędzej i żywiej: w końcu doszedł do
szalonego wiru, w ostatnich latach gdy mu tak zwana galopada towarzyszyć
zaczęła.
Sztajer tańcem austriackim. Prawdopodobnie
żołnierze tańczyli Steirischer tanz (sztajer) czyli taniec z Styrii jednego regionu w Austrii. Wydaje się bardziej możliwym, że to kultura
francuska przyniosła ten taniec na warszawskie salony. Walc staje się w tym
okresie tak modny, że nawet jakiekolwiek zakazy na nic się zdały. Jak bardzo
walc był pożądany opisuje we wspomnieniach Luiza Pruska, żona księcia AntoniegoRadziwiłła, późniejszego admiratora muzyki Chopina, która będąc damą dworu
królowej pruskiej tak relacjonuje jeden z bali: Król uwielbia walca. Ten taniec
dotychczas był zabroniony na dworze … jakkolwiek, jako taniec, stał się modny i
król zaakceptował to. Niestety królowa była zszokowana widząc córki, które
tańczyły ten taniec i zabroniła im go.
 |
| H.Cellarius, La Danse des Salons, 1849 |
W Warszawie jednak walc był jednym z ulubionych tańców,
popularnym i chętnie wykonywanym. Było kilka rodzajów tego tańca, tu należy
wymienić walc triolet, nawiązujący do landlera oraz francuskie jego odmiany jak
podawał je Henri Cellarius: Valse a trois temps (walc na 3), który
był podstawowym tańcem czy LaValse a deux (na 2) temps i La Valse a cinq temps (walc na 5). Cellarius,
był francuskim nauczycielem tańca, wydał kilka znanych podręczników w tym
najbardziej znany: La Dance des Salons, wydany w 1847 roku. Był
wielkim admiratorem polskich tańców w tym mazura, uważał , że Polacy wykonują
go najlepiej w Europie.
W Anglii
z kolei już w 1816 roku wydaje podręcznik na temat walca Thomas Wilson,
uznany już jako autor podręczników o kontredansach.
 |
| Cellarius Zuleika, Cellarius Valse & Mazurka |
Oprócz Poloneza (któremu poświęcę osobny
post), tańczono Mazura. Cellarius w wymienionej już książce podaje dokładnie
jako go tańczyć, La Masurka tańczymy nastepującymi krokami: pas glisse
lub pas de masurka, następnie pas de basque, który inaczej
nazywany jest pas de basque polonaise. Czawrtym krokiem jest pas
polonaise czyli coup de talon. Jak można się domyśleć, nie są to określenia
typowe dla mazura jako tańca ludowego tylko jako tańca salonowego
przekształconego już na wg. obowiązującej techniki tańca baletowego.
 |
| Julliern, The Varsovienne Mazurka, 1860 |
Sporo o mazurze i jego odmianach poświęcił
również Karol Mestenhauser, który był nauczycielem tańca w Warszawie i miał
własną szkolę tańca. Był też autorem 3 tomowego wydania swojej Szkoły Tańca
w 1888 roku. Był też wodzirejem na wielu warszawskich redutach.
Jego 3 tomowe dzieło, zawiera instrukcje
etykiety oraz wskazówki jak ma wyglądać organizacja i porządek na zaręczynach i na ślubach. W drugim tomie mamy historyczny zarys tańca w Polsce oraz instrukcje
dotyczące: Kontredansa, Lansjera, Imperiala, Poloneza, Krakowiaka i Kotyliona. Wszystkie
te tańce są szczegółowo przez autora wyjaśnione i ilustrowane diagramami. Imperial
to nazwa francuskiego kadryla, ułożonego na cześć cesarzowej Eugenii a nazwany
od imienia jej syna Les Prince Imperial. Taniec ten jest oczywiście
późniejszy i nie mógł być tańczony przez samego Chopina, nie mniej kadryle wtedy
były już modne i były popularne nawet w latach 80. XIX wieku. Lansjer z
kolei także kadryl, wywodził się z Danii z lat 60. XIX wieku. Obecnie jest tańcem narodowym tańczonym na
uniwersytetach czy w szkołach . Naucza się
go obowiązkowo także w szkołach licealnych. Jest dość długim tańcem ale jednym z niewielu
dającym możliwość przeniesienia się w klimat XIX wieku.
Wróćmy jednak do warszawskich salonów: walc
i mazur często nadawał także styl i charakter innym tańcom – tak więc może my się
spotkać z kadrylem mazurowym, co oznacza, że będzie on tańczony krokiem mazura
albo kadryl w formie walca, czyli tańczony krokiem walca itp.
Nie należy także zapominać o anglezach,
czyli angielskich kontredansach, które nie traciły nic na swojej popularności.
Ważnym elementem były także tańce teatralne (baletowe), które zyskiwały
popularność i później wchodziły na redutowe parkiety lub muzyka taneczna z oper
i operetek. Dzięki teatrowi zyskiwały na popularności tańce ludowe jak
kujawiaki, krakowiaki i oberki.
Wspomnieć tutaj tez należy o muzyce
tanecznej, salonowej. Oprócz kompozycji Chopina, popularność zdobywały:
Kontredanse Małgockiego, modne walce Straussa, a potem Leontyna – nowa polka,
Teodozja – polka, Florentyna – polka, mazur – Blondynek Jpana Jankowskiego,
poczem znowu polka Szatanka, Mazur Szatański Kurzątkowskiego i Galopada Szatańska*
*J. Siwkowska, Koczobrykiem po Warszawie! …, 1966, s.
218
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz