Salvatore Vigano i Maria Medina czyli wdzięk i ekspresja

Nadal pozostaję w tym samym czasie kiedy żyła Jane Austen ale tym razem post będzie o innej estetyce tańca.

J.G. Schadow, Para tancerzy Vigano w pas de deux, styczeń, 1796, Berlin

 Salvatore Vigano (1769 - 1821), był Włochem, urodzonym w Neapolu i pochodził z muzycznej rodziny. Jego wujem był sam Luigi Boccherini a matka, także tancerka Maria Boccherini, ojcem był Onorato Vigano, tancerz i choreograf. Uczył się więc zarówno tańca jak i kompozycji u wspomnianego sławnego wuja a jednocześnie był ulubieńcem Jeana Daubervala - francuskiego tancerza i choreografa, którego balet Córka źle strzeżona (La fille mal gardée), nadal wystawiana jest na scenach teatralnych. Salvatore Vigano debiutuje na scenie w 1783 roku w kobiecej roli w Rzymie w Teatro Argentina, gdzie kobietom zabronione było występowanie na scenie. Z sukcesami scenicznymi objeździł wiele miast europejskich jak Rzym, Wenecję, Madryt, Bordeaux i Londyn. Miał też być tancerzem Opery paryskiej na sezon 1789 - 1790 ale uniemozliwiła to Rewolucja Francuska. W Wenecji wystawił swoją pierwszą choreografię, do której skomponował także muzykę Signor Raoul de Crequi w 1791 roku. 

L. Bertolini, Portret S. Vigano, przed 1821

 W 1789 roku ożenił się z Marią Mediną, poznaną na tournee w Hiszpanii. 

Josefa Maria Vigano z domu Mayer (1769 -1821), była z kolei austriacką tancerką i członkinią Wiener Hofoper (Wiedeńskiej Opery Dworskiej).* Razem z mężem stworzyła ciekawy duet taneczny, który wywoływał poruszenie w ówczesnym świecie. Małżonkowie będąc po raz pierwszy w Wiedniu w 1793 roku wystawili choreografię Signor Raoul de Crequi. Poruszenie wywołało pokazanie się Marii w cielistym obcisłym trykocie na który tancerka założyła przezroczystą empirową sukienkę. Maria Vigano uznawana jest za wynalazczynię cielistego trykotu a dziś znanego pod nazwą "body". Pokazaniem się w taki stroju Maria wywołała duże poruszenie bo cielisty trykot sprawiał wrażenie, że tancerka tańczyła nago. Maria tańczyła także będąc w ciąży a jej stroje sceniczne, lekkie i wygodne, lekko prześwitujące zachwycały i oburzały publiczność. Lekko zaokrąglony brzuch tancerki zaczął być naśladowany przez "modnisie" i nazwyano go w Wiedniu "Viganobauch" 

C.H. Pfeiffer, Maria Vigano jak Terpsychora, 1794, Wiedeń

Jak wyglądały kreacje Marii Vigano, o tym wspomina austriacka pisarka Karoline Pichler że, 

w pas de deux Madame Vigano widać różową koszulkę -sukienkę z krepy przez którą widać było ubranie (trykot) imitujący skórę. Sukienka - koszulka miała 4 warstwy spódnicy, jedną krótszą od drugiej, także tańcząc tworzyła falbany i wirowała wraz z tancerką i ukazując jej całe ciało w trykocie. Wszystko to przewiązane było ciemnobrązową taśmą na staniku sukienki. Karolina Pichler, która była świadkiem występów tancerzy Vigano - uważała, że
To wydawało mi się skandaliczne naturalne; ale musiałam przyznać, że ruchy te cudowne we  wdzięku muzyki, jej wyraz twarzy pełen ekspresji (była bardzo ładna), ich pantomima były mistrzowskie. Sensację jaką wywołała ta kobieta i balety jej męża  była tutaj ogromna; ale były również punktem zwrotnym starej i nowej sztuki, a także starego i nowego smaku [nowej estetyki].**

J.G. Schadow, Maria Vigano, 1796

 

J.G. Schadow, Maria Vigano, 1796

J.G.Schadow, Maria i Salvatore Vigano, 1796

 

J.G. Schadow. Salvatore i Maria Vigano, 1796

Echa tych wydarzeń pozostawiły rysunki Johanna Gottfrieda Schadowa jako parę tancerzy w owym pas de deux wykonywanym przez Marię w trykocie i przezroczystej sukience - koszulce.

G. Lancedelli, Maria i Salvatore Vigano, 1793, Wiedeń

Małżeństwo Vigano pozostawało w Wiedniu do 1795 roku gdzie zdobyli sławę i duży sukces, występowali jeszcze w Pradze, Dreźnie, Berlinie, Hamburgu  i w Wenecji. W 1799 roku Salvatore Vigano rozwiódł się z żoną (ale nadal z nią występował przez pewien czas) a w Wiedniu pracował do 1803 roku. W czasie drugiego pobytu tancerz współpracował z kompozytorem Ludwikiem van Beethovenem, który stworzył muzykę do jego choreografii Twory Prometeusza ( Die Geschöpfe des Prometheus). Balet ten poświęcony był pamięci cesarzowej Marii Teresie i miał swoją premierę w 1801 roku. Stworzenia były tańczone przez Vigano i Marię Cassatini, nową balerinę dworskiego teatru ale tancerka ta nie mogła przyćmić sławy Marii Vigano, którą pamiętano i porównywano z Cassatini. Vigano był także twórcą choreodramy, gdzie ważną role pełniła pantomima.

A. Sanquirico, Scenografia do baletu S. Vigano "Psammi", 1817, La Scala, Mediolan

Salvatore Vigano jego zona Maria, propagowali styl jaki zapoczątkował J. G. Noverre i trzymali się jego wytycznych. Fakt, że Maria Vigano tańczyła w latach 90. XVIII w. może dawać impuls do zrozumienia mody na przezroczyste suknie - koszulki, dekorowane taśmami a które miały niejako oddawać ducha starożytności i czystość uczuć na scenie. A także na eksperymentowanie z elastycznością materiału oraz jego kolorem,który miał imitować nagość co tak wywoływało oburzenie. 

* Pani Vigano występuje też w różnych źródłach jako hiszpanka Maria Medina

** Caroline Pichler,  Denkwürdigkeiten aus meinem Leben, 1914, s. 181

B. Ziesenis, Anette Kobler, 1812,

B.Ziesenis, Anette Kobler w Pas de Zephir, 1812

Ilustracje powyżej przedstawiają tancerkę Anette Köbler z 1812 roku ubraną w taką samą koszulkę - sukienkę jaką miała na sobie Maria Vigano w 1793, prawie dziesięć lat później kolejne pokolenia tancerek propagowało już ten sam styl. Ilustracja dodatkowo pokazuje jak przezroczysty był materiał jedwabna krepa była delikatnie gnieciona co podkreślało figurę tancerki.   Zestawiłam to z ilustracją stroju westalki jaką dawało bardzo poczytne w czasie działalności małżonków Vigano Costume Parisien z tego samego okresu.

Strój westalki, propzycja Costume Parisien